Terapia afazji

Przemilczany problem- AFAZJA DZIECIĘCA!

Dziecko rodzi się gotowe na kontakt z drugim człowiekiem. Początkowo jest to kontakt niewerbalny. Niemowlę poprzez krzyk i płacz sygnalizuje swoje potrzeby głód, dyskomfort, potrzebę przytulenia. Zadaniem mamy jest odczytanie tych symptomów i odpowiedź na nie. Czyż to nie pierwszy prymitywny rodzaj dialogu?

Mama instynktownie pochyla się nad maluszkiem, tak by móc „rozmawiać” twarzą w twarz. Uśmiecha się i mówi do dziecka. Wkrótce niemowlę odpowiada jej uśmiechem, pierwszymi próbami artykulacji- gaworzeniem. Okres ten trwa kilka miesięcy i nazywany jest okresem melodii.

Około 9 miesiąca życia dokonuje się rewolucja. Pojawia się gest wskazywania oraz tzw uświadomione pole wspólnej uwagi. Początkowo dziecko wskazując przedmiot domaga się, aby opiekun podał mu np. zabawkę, kubek. To wskazywanie, nazywane imperatywnym, jest z czasem modyfikowane. Maluszek uświadamia sobie, że może użyć gestu w celu zwrócenia czyjejś uwagi na dany przedmiot, podzielenia się swoim spostrzeżeniem. Celem jest teraz sam kontakt z drugim człowiekiem, taki rodzaj wskazywania nazywany deklaratywnym.

Rozpoczyna ono proces swoistej wymiany, który jest fundamentem komunikacji. W tym czasie dziecko zaczyna używać pierwszych słów niosących znacznie i mających funkcję wpływania na rzeczywistość. Rozpoczyna się okres wyrazu. Pierwsze słowa powinny pojawić się około 1 r.ż. a proste połączenia dwuwyrazowe kilka miesięcy później.

Jak widzimy mowa dziecka rozwija się etapami, a każdy z etapów jest naturalną konsekwencją i kontynuacją poprzedniego. Od pierwszego krzyku poprzez okres melodii, wyrazu i zdania dziecko nabywa kompetencji w językowym komunikowaniu się.

Każdemu z wymienionych etapów towarzyszy odpowiadający mu rozwój rozumienia mowy, często rozumienie w niewielkim stopniu wyprzedza realizację mowy. Dziecko buduje swój system językowy od elementów najprostszych do najtrudniejszych, od pojedynczych głosek po złożone konstrukcje logiczno-gramatyczne. Rozwój mowy musi być harmonijny i powinien przebiegać w odpowiedniej kolejności.

Niepokojącym jest fakt iż rośnie grupa maluchów, które mają różnego typu problemy z rozwojem systemu językowego. Dzieci te można by podzielić na dwie grupy.

Pierwsza grupa mimo opóźnionego startu mowy będzie w stanie przyswoić ją samodzielnie lub z niewielką pomocą specjalistów. Prawdopodobnie dzieci te prezentować będą rozliczne zniekształcenia artykulacyjne głosek jednak nie zaważy to na ich dalszym rozwoju.

Drugą grupę stanowią dzieci, u których na wczesnym etapie rozwoju czyli prenatalnie, okołoporodowo lub w okresie do 3 r.ż. doszło do uszkodzenia układu nerwowego w tym mózgu lub gdy podejrzewamy, że mózg może funkcjonować nieprawidłowo. Maluch nie mówi lub wypowiada się kwieciście, ale jego język jest całkowicie niezrozumiały dla otoczenia. Brzmi to tak jakby używało jakiegoś nieznanego nam języka obcego. Zjawisko to nazwano „mową elfów”. Zdarza się, że dziecko nie rozumie kierowanych do niego komunikatów lub rozumie je tylko w odniesieniu do danej sytuacji, choć nie ma zaburzeń słuchu i jest w normie intelektualnej. To zaburzenie mowy w piśmiennictwie specjalistycznym nazywane jest alalią, niedokształceniem mowy o typie afazji, niedokształceniem mowy pochodzenia korowego, w psychologii i psychiatrii: afazją dziecięcą.

Niestety zdarza się, że dzieci z afazją są nieprawidłowo zdiagnozowane w kierunku opóźnionego rozwoju mowy, autyzmu lub zespołu Aspergera, afazja bywa mylona z zaburzeniami zachowania, ADHD i innymi. Tymczasem tylko właściwa diagnoza gwarantuje włączenie odpowiedniej terapii. Należy podkreślić, że wcześnie wychwycony problem i objęcie opieką neurologopedy pomoże w tej grupie dzieci uniknąć wtórnych zaburzeń w sferach emocjonalnej, intelektualnej, pisania, czytania, liczenia, myślenia przyczynowo-skutkowego, planowania, organizowania.

Afazja wymaga terapii kompleksowej, najpierw staramy się zdiagnozować defekt podstawowy- czyli problem, który jest najsilniej wyeksponowany, i który najsilniej wpływa na funkcjonowanie pacjenta.

Funkcjonalna diagnoza neurologopedyczna złożona jest z czterech etapów: wywiadu, badania systemu językowego, analizy dokumentacji medycznej oraz zaplanowania terapii.

Terapia przyjmuje formę programowania mowy- ma na celu budowę lub odbudowę systemu językowego. Bez systemu językowego nie ma prawidłowego myślenia!

Należy sobie uzmysłowić, że większość ludzkiej aktywności, wyłączając reakcje odruchowe, wymaga planowania. Kiedy mamy zadanie do wykonania, czy będzie to ułożenie wieży z klocków, wykonanie działania matematycznego czy wypełnienie deklaracji podatkowej – będziemy w myślach omawiać kolejność naszych działań przy pomocy tzw mowy wewnętrznej. Dziecko z afazją może być pozbawione tego wewnętrznego języka lub może on być szczątkowy i mocno zaburzony. Toteż wtórnymi objawami afazji mogą być zaburzenia zachowania, osłabienie funkcji poznawczych : spostrzegania, uwagi, pamięci, myślenia.

Obecnie w Abak Centrum Terapii wprowadzamy program kompleksowej diagnozy i terapii dzieci i młodzieży pod kątem zaburzeń afatycznych różnego typu. Praca zespołowa w wielospecjalistycznym gronie zapewni lepsze efekty terapii. W skład zespołu wchodzą:

– logopedzi i neurologopedzi

– psycholog

– terapeuci integracji sensorycznej i terapeuci ręki

– fizjoterapeuta

Dodatkowym wsparciem są treningi słuchowe metodą Johansen IAS i Neuroflow oraz terapia funkcji wzrokowych. W miarę potrzeb włączamy inne formy wsparcia jak np. elektrostymulację, taping, o ile nie ma medycznych przeciwskazań do ich zastosowania.